De WIA moet eenvoudiger, daar is bijna iedereen het wel over eens. Maar met concrete plannen van minister Van Hijum is er ook felle tegenstand. Welke opzet er ook gekozen gaat worden voor de WIA, er zullen altijd winnaars en verliezers zijn.
Hoewel niemand het kan, moeten verzekeringsartsen van het UWV de toekomst zien te voorspellen. Als mensen vanwege ziekte niet kunnen werken, moeten zij beoordelen of dat altijd zo zal blijven. Daar hangt veel van af. Krijg je een aantrekkelijkere uitkering of kom je bijvoorbeeld in aanmerking voor een hypotheek?
Volgens UWV-verzekeringsarts Kevin de Decker is het zeer moeilijk om te bepalen of iemand nooit meer kan werken. Hij geeft aan het NRC een voorbeeld van een vrouw uit zijn behandelkamer die meerdere keren per week een heftige aanval krijgt. De pijn was er al jaren. De vrouw vond dat ze niets meer kon doen en dat het altijd zo zou blijven. Maar voor de arts was dat niet zo duidelijk. Volgens hem hadden de medische specialisten geen duidelijke oorzaak aangegeven en dan wordt het voor hem lastig. Gaat het om migraine, spanningshoofdpijn, clusterhoofdpijn? De toekomstverwachting voor deze drie aandoeningen is verschillend. "Als ik dan niet weet welk ziektebeeld het is, wordt het nog lastiger." Maar hoe lastig het ook is, een verzekeringsarts van het UWV moet altijd een oordeel vellen. De Decker bepaalde dat de vrouw niet alleen in de toekomst, maar nu al kan werken. "Ik moet altijd iets zeggen zeggen wat "zwart-wit" is, aldus De Decker.
Een verzekeringsarts is ruim vijf uur bezig met een gemiddelde beoordeling. Dat is meer dan een verdubbeling in twintig jaar tijd. Een tekort aan verzekeringsartsen helpt daarbij niet. Het UWV kampt daarom al bijna tien jaar met lange wachtlijsten voor een keuring. Daarom pleiten het UWV en kabinetsadviseurs al jaren voor een simpeler stelsel. In 2021 schreef het UWV-bestuur al dat de verschillende uitkeringsregimes voor mensen nauwelijks meer te volgen is. De Algemene Rekenkamer concludeerde in 2023 nog dat de WIA niet uitvoerbaar is. Verzekeringsarts De Decker hoopt dat het kabinet het lef heeft om de WIA eenvoudiger te maken. De Decker wijst daarbij ook op het verdienmodel dat nu in de WIA ligt opgesloten. Voor zowel werkgevers als werknemers is het aantrekkelijker als een werknemer voor altijd arbeidsongeschikt wordt verklaard. Het gevolg is dat er veel nieuwe beoordelingen worden aangevraagd. Deze herbeoordelingen geven verzekeringsartsen extra veel werk.
Welke opzet er ook gekozen gaat worden, er zullen altijd winnaars en verliezers zijn. In een eerste voorzet pleitte minister Eddy van Hijum (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) om te snijden in een aantal verschillende regelingen binnen de WIA. Zo wil Van Hijum volledig afgekeurden, met een ruimere uitkering van 75 procent, korten. Dat zou volgens hem 70 procent moeten worden. Anderzijds wil hij juist meer mensen toegang geven tot de WIA. Nu krijg je alleen een WIA-uitkering als je door ziekte minder dan 35 procent van het oude loon kunt verdienen. Linksom of rechtsom, ingrepen in de WIA zullen altijd winnaars en verliezers kennen. Niet in de laatste plaats ook omdat het kabinet vermoedelijk geen extra geld beschikbaar heeft voor de WIA. Ingrepen zullen dus gefinancierd moeten worden uit besparingen.
Terug naar blog