Rond deze tijd in het jaar 2020 raakten de eerste Nederlanders besmet met covid-19. Duizenden medewerkers, vooral in de zorg, liepen daarbij long covid op. Zij dreigen nu na twee jaar ziekte hun baan te verliezen en in een uitkeringssituatie terecht te komen. Dat brengt vragen en suggesties vanuit verschillende richtingen met zich mee. Vanuit de politiek klinkt bijvoorbeeld de vraag of het vaste stappenplan van de Wet Poortwachter wel moet gelden voor re-integratie bij long covid? En vakbond FNV pleit voor een speciaal vangnet voor long covid patiënten.
Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Karien Van Gennip geeft antwoorden op vragen van Tweede Kamer Lid van Kent (SP) over de Wet Poortwachter en long covid. Weet de minister dat long covid een vrij nieuwe ziekte waarbij niet bekend is of het chronisch of tijdelijk is?
En weet de minister dat long covid-patiënten in elk geval voor langere tijd moeten herstellen en daarbij fysiek en mentaal vaak heel weinig kunnen? Verder wordt ook gevraagd of re-integratie conform het stappenplan van de Wet Poortwachter wenselijk is als nog niet bekend is hoe lang long covid aanhoudt?
De minister antwoordt dat sinds de uitbraak van de coronapandemie is gebleken dat een groep mensen na een besmetting met het coronavirus langdurig klachten als vermoeidheid, benauwdheid, hoofdpijn en vergeetachtigheid houdt. Verder wijst de minister op een 'long covid-onderzoek' waarvan de uitkomsten in het eerste kwartaal worden gepubliceerd. Wat betreft de re-integratie bij long covid vanuit de Wet Poortwachter stelt zij dat de regelgeving binnen het stelsel van sociale zekerheid geen onderscheid maakt naar de reden van uitval. Ongeacht de aard of oorzaak van de ziekte, gelden voor alle werknemers dezelfde regels. Tegelijkertijd wijst ze op de mogelijkheden van maatwerk binnen de huidige de re-integratie regelgeving. Zoals het bijstellen van het re-integratieplan als de situatie daar om vraagt.
Aan de hand van het meldpunt Zorgprofessionals met long covid meldt het FNV dat zeker duizend zorgmedewerkers tussen maart en juni 2022 hun baan dreigen kwijt te raken en in de Wia te belanden. Het gaat dan om zorgmedewerkers die in de eerste golf van de coronapandemie besmet zijn geraakt. Vakbond FNV pleit al langer voor een een long covid-fonds vergelijkbaar met de 'Tegemoetkoming stoffengerelateerde beroepsziekten'. Eind januari voerde het FNV hierover al een gesprek gevoerd met Minister Conny Helder van Langdurige Zorg en Sport.
Volgens Stella Jonkhout schiet de huidige regelgeving voor het tweede ziektejaar tekort omdat er nog veel onbekend is over de duur van de klachten. Verder voert de onafhankelijk onderzoeker aan dat alle partijen waar long covid patiënten mee in aanraking komen op het gebied van ziekte, re-integratie en werk beter moeten gaan samenwerken. Zo kunnen partijen als het UWV, arbodiensten, werkgevers, verzuimcoaches, HR-medewerkers, verzekeringsartsen, C-support en het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten gecoördineerd praktische steun, kennis en erkenning bieden. Uit deze samenwerking moeten dan richtlijnen ontstaan over hoe bedrijven om moeten gaan met de long covid (beroeps)ziekte.
Nog steeds is relatief weinig bekend is over de langdurige klachten die na een coronabesmetting kunnen aanhouden. Om meer kennis te vergaren is het RIVM al bezig met een eigen onderzoek naar long covid. Hiermee hoopt men een goed beeld te krijgen van de aard en duur van de klachten, de risicofactoren van de ziekte, de impact op zorggebruik en kwaliteit van leven van patiënten. Naar verwachting worden de eerste resultaten van dit onderzoek gepubliceerd in het eerste kwartaal van 2022. Ook van de Gezondheidsraad wordt in het eerste kwartaal van 2022 meer informatie verwacht. Deze instantie zal dan vooral ingaan op de definitie en afbakening van het ziektebeeld op basis van de huidige stand van de wetenschap.
In een eerste reactie heeft het kabinet laten weten zorgmedewerkers met long covid tegemoet te willen komen. Zo heeft Minister Helder voor langdurige Zorg en Sport een subsidieregeling aangekondigd om deze mensen langer in dienst te kunnen houden. Het loon zou dan zes maanden langer doorbetaald worden. Werkgevers worden zo gestimuleerd om de re-integratie voort te zetten. Met deze regeling wil het kabinet ook haar respect en waardering voor deze groep uitspreken. De minister voelt dit sentiment aan met de woorden: 'We hebben deze mensen heel hard nodig, hetzij in hun eigen, hetzij in een andere functie'.